وبلاگ
مهمترین و محبوب ترین ابزار های دندانپزشکی (بخش دوم)
در بخش قبل، به بررسی برخی از مهمترین و محبوب ترین ابزار های دندانپزشکی پرداختیم و تجهیزات مهمی چون یونیت های دندانپزشکی را به طور جزء به جزء مورد بحث قرار داده و با تمامی اجزای آن آشنایی لازم را پیدا کردیم. همچنین ابزار هایی چون اینسترومنت های دندانپزشکی (که خود شامل توربین ها، آنگل ها، و ایر موتور ها هستند )، آینه دهانی، سرنگ دندان، و پروب ها، دستگاه های جرمگیر، موچین و فرز های دندانپزشکی از جمله موارد مورد بحث در مقاله قبل بودند.
حال قصد داریم که در بخش دوم از این سری مقالات، به بررسی اجمالی از ابزار های دندانپزشکی بیشتری بپردازیم، و امید است که بتوانیم با مطالب خود خوانندگان عزیز را نسبت دنیای بزرگ تجهیزات دندانپزشکی آشنا و آگاه تر سازیم.
یکی از مهمترین و پر استفاده ترین ابزار های دندانپزشکی در درمان های عصب کشی، و کانال ریشه، فایل های دندانپزشکی هستند. این فایل ها برای پاکسازی ریشه دندان ها و شکل دهی به کانال ریشه دندان مورد استفاده قرار می گیرند.
مبحث فایل های دندانپزشکی خود موضوعی پر محتوا و پر از جزئیات می باشد که خارج از حوصله این مقاله است، اما به طور خلاصه و جامع می توان گفت که که فایل های دندانپزشکی یا به اصطلاح فایل اندو، خود به دو دسته ی بزرگ فایل های دستی و روتاری تقسیم می شوند. هر کدام از فایل های دستی و روتاری نیز، به انواع مختلف و برند های متفاوتی در بازار دندانپزشکی وجود دارند. فایل های اندو اغلب از جنس نیکل و تیتانیوم، و فولاد ضد زنگ ساخته شده اند که این موضوع باعث شده خطر شکستگی فایل در حین درمان به میزان چشمگیری کاهش پیدا کند.
در اینجا به بررسی انواع مختلف فایل های دندانپزشکی می پردازیم:
فایل های دستی همانطور که نامشان پیداست ابزاری کاملا وابسته به کنترل دندانپزشک که اغلب از طریق حس لمس، مورد استفاده قرار می گیرند. از این فایل ها برای پاکسازی کانال های دندانی و شکل دهی کانال ها استفاده می شود و با طراحی انعطاف پذیری که دارند به راحتی با توجه به شکل کانال های دندانی خم شده و امکان پاکسازی و شکل دهی هر چه بهتر را برای دندانپزشک فراهم می کنند. اما موضوع انعطاف پذیری آنها به هیچ وجه از استحکام عالی این ابزار لطمه وارد نمی کند، چرا که از فولاد ضد زنگ و ترکیب نیکل-تیتانیوم در ساخت این ابزار اندودانتیکس استفاده شده است.
فایل های روتاری نیز از جنس نیکل-تیتانیوم ساخته می شوند و همانند فایل های دستی بسیار انعطاف پذیر هستند. از کاربرد های بی نظیر این فایل ها می توان به استفاده در پروسه پاکسازی کانال ریشه در درمان عصب کشی اشاره کرد. اما آنچه فایل های روتاری را از فایل های دستی متمایز می کند، توانایی چرخش و نفوذ منحصر به فرد آن به اعماق کانال ریشه های دندان است که به افزایش چشمگیر دوام و استحکام ترمیم های اندو منجر می شود.
فورسپس
فورسپس های مورد استفاده برای دندان های فک پایین و بالا متفاوت هستند و از این ابزار بیشتر در درمان های کشیدن دندان استفاده می شود. این ابزار شکلی چون انبر دست دارد که قرار گرفتن دندان در میان انبر سر آن، درست همانند انبردست قابلیت کشیدن متمرکز را فراهم می کند که معمولا برای کشیدن دندان های عمقی و کناری دهان استفاده می شود.
دریل های دندانپزشکی
کمتر کسی با نام دریل و مته نا آشنا است، و می توان گفت درست مثل نام این ابزار، شکل و کاربرد این ابزار نیز از خصوصیات دریل ساختمانی یا صنعتی مستثنا نیست. دریل دندانپزشکی مته ای کوچک و پر سرعت است که برای رفع پوسیدگی و تغییر شکل دندان ها استفاده می شود. این شکل دهی به دندان معمولا در درمان های ترمیمی چون پر کردن دندان و یا اعمال روکش، پیش از مراحل ذکر شده استفاده می گردد و در پاکسازی و همچنین برداشتن روکش های قدیمی و یا پر کردگی ها موقت و قدیمی مورد استفاده قرار می گیرد.
جمع‌کننده دندانی
اگر برای درمان دندان های خود به یک دندانپزشک مراجعه کنید متوجه ابزاری می شوید که با استفاده از آن، دندانپزشک، لب ها و زبان، و حتی گونه های شما را از مسیر دید و دسترسی به دندان ها، جدا می کند. جمع کننده های دندانی که انواع مختلف با کاربرد های گوناگون دارند، همان ابزاری هستند که وظیفه ایجاد دسترسی و دید به دندان در دهان را فراهم می کنند.
برنیشر ها
استئوتوم
استئوتوم ها معمولا در درمان های جراحی و ایمپلنت دندانی مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزار با فشرده کردن و برش دادن استخوان طراحی شده برای ایمپلنت جهت قرار گیری بهتر و افزای پایداری آن ها مورد استفاده قرار می گیرد که موجب طبیعی تر به نظر رسیدن دندان های ایمپلنت می شود.
کندانسور
کندانسور در فشرده سازی مواد ترمیمی پر شده در دندان ها مورد استفاده قرار میگیرد. دندان های پر شده با مواد ترمیمی چون کامپوزیت های دندانی و آمالگام ها، فضای خالی در میان این مواد وجود دارد که برای متراکم شدن در محل خود از ابزاری به نام کندانسور استفاده می گردد.
کارور
کارور ابزاری تقریبا مشابه با کندانسور می باشد، که جهت شکل دهی مواد ترمیمی استفاده می شود. اما باید توجه داشت که وظبفه کارور تنها به متراکم سازی مواد ترمیمی محدود نمی شود بلکه بر خلاف کندانسور این ابزار بسیار هوشمندانه، تلاش در شکل دهی مواد ترمیمی درست مانند دندان های اصلی بیمار می کند.
کیورت
ابزاری کوچک و پر کاربرد جهت از بین بردن جرم های موجود در زیر لثه دندان ها، که در انواع، اندازه ها، با نوک های مختلفی در بازار عرضه می شوند. با این وجود اغلب نوک گردی دارند که این موضوع باعث به حداقل رساندن آسیب های لثه ای هنگام جرمگیری می باشد.
گود کننده ها
گود کننده یا Excavator، ابزاری دارای دو سر می باشد، که جهت حذف کردن عاج های پوسیده دندان استفاده می شود، با توجه به اینکه هر حفره ی دندانی متفاوت از دیگری است، در اندازه های مختلف در بازار عرضه می شوند.
آشنایی با ابزار های دندانپزشکی دستیار
دستیار دندانپزشک نیز، ابزار ها و تجهیزات مورد نیاز خود را دارد، و برای هر دستیار واجب است که نسبت به ابزار ها، اینسترومنت ها و تجهیزات یک مطب دندانپزشکی آشنا و آگاه باشد. بررسی کامل این ابزار ها و تجهیزات از بحث ابزار های محبوب و مهم در دندانپزشکی به دور است و خود نیاز به یک مقاله کامل و جامع دارد. اما در اینجا به برخی از این ابزار ها و تجهیزات به طور مختصر اشاره می کنیم:
وسایل معاینه (Examination Instruments)
آینه دندانپزشکی (Dental Mirror):
آینه دندانپزشکی ابزاری است که برای مشاهده نقاط مختلف دهان و دندان‌ها استفاده می‌شود. دستیار باید نحوه استفاده صحیح از آینه برای بهبود دید دندانپزشک را فرا گیرد.
کاوشگر دندانپزشکی (Dental Explorer):
کاوشگر ابزاری تیز و ظریف است که برای تشخیص پوسیدگی و بررسی سطوح دندان به کار می‌رود. آموزش استفاده صحیح از کاوشگر برای جلوگیری از آسیب به لثه‌ها و دندان‌ها بسیار حیاتی است.
پنس دندانپزشکی (Dental Tweezer):
پنس برای جابه‌جایی اشیاء کوچک مانند باندها یا قطعات پروتز استفاده می‌شود. دستیار باید در استفاده از پنس دقت کافی را به خرج دهد تا از افتادن یا آسیب به ابزارها جلوگیری کند.
وسایل جراحی (Surgical Instruments)
بِرش (Scalpel):
بِرش یا چاقوی جراحی ابزاری تیز برای برش بافت‌های نرم است. آموزش دستیاران در استفاده ایمن از این ابزار برای کاهش خطرات جراحی بسیار مهم است.
چاقوی جراحی (Surgical Knife):
این ابزار نیز برای انجام برش‌های دقیق در حین جراحی استفاده می‌شود و باید با دقت بسیار بالا مورد استفاده قرار گیرد.
انبر جراحی (Surgical Forceps):
انبر جراحی برای نگهداری و جابه‌جایی بافت‌ها و مواد در طول جراحی استفاده می‌شود. دستیار باید مهارت کافی در استفاده از این ابزار برای کمک به دندانپزشک در حین عمل داشته باشد.
ست سر جراحی (Surgical Kit):
این ست شامل مجموعه‌ای از ابزارهای ضروری جراحی است که برای آماده‌سازی و انجام جراحی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. آشنایی با هر یک از ابزارهای این ست و نحوه استفاده صحیح از آنها از جمله آموزش‌های ضروری است.
میز دستیار
از اجزای یونیت های دندانپزشکی می باشد که در بخش اول این مقاله به آن اشاره ای شد. بر روی این میز هولدر هایی طراحی شده است که وظیفه نگه داشتن هندپیس ها و ساکشن را دارند و علاوه بر آن، دکمه های کنترل صندلی دندانپزشک بر روی این میز نیز قرار دارند.
سیستم ساکشن دستیار
علاوه بر دندانپزشک، سیستم ساکشن مختص به دستیار نیز در یونیت های دندانپزشکی طراحی شده است که قابلیت قرار دهی لوله ساکشن در دهان بیمار را به دستیار نیز می دهد.
جهت آشنایی بیشتر با ابزار های دندانپزشکی دستیاران و آموزش های لازم برای دستیار به مقالات زیر مراجعه کنید:
مقایسه توربین های دندانپزشکی، کدام یک برای شما بهترین است؟
آشنایی با وسایل دندانپزشکی برای دستیاران: راهنمای کامل و جامع
سخن پایانی
قطع به یقین دنیای ابزار های دندانپزشکی بسیار وسیع تر از آن است که بخواهیم طی دو مقاله تمامی ابزار هارا مو به مو و با جزئیات کامل مورد بررسی قرار دهیم. چه بسا که با پیشرفت روز افزون علم و فناوری، همانند موجودات جهان، این ابزار ها و تجهیزات نیز در سیر تکامل خود هستند و روز به روز با تکنولوژی ها و قابلیت های پیشرفته خود به قافلگیر کردن تازه واران این عرصه می پردازند. اگر به فناوری های نوین در صنعت دندانپزشکی علاقه دارید پیشنهاد می شود که نگاهی اجمالی به مقالات زیر نیز داشته باشید:
